درباره من
نویسنده و کارگردان تئاتر: همراه 09144430089
ادامه...
متن نمایشنامه : سردار ...
آدمها : آشیق _ راوی ، کنسول انگلیس ، کنسول روس ، داماد ، عروس ، آتا ، اسماعیل ، ستار نوجوان ، محمدعلی شاه ،آنا ،اوغول ، قیز ، مشروطه چی ، سردار اسعد ، باقرخان و ستارخان
صحنه :
یک سکوی ثابت در قسمت انتهایی صحنه .
دو سکوی هم اندازه چرخان که از هم دور و به هم نزدیک می شوند .
پرده سفیدی در پس زمینه برای انداختن فیلم و تصویر .
آشیق می خواند . عروسیست . عروس و داماد به دست هم حنا می مالند .
کنسول انگلیس و کنسول روس روی سکو ایستاده اند و با دوربین دوردستها را نگاه
می کنند .
صدای شلیک توپ و تفنگ با اشاره کنسول روس .
عروس و داماد می خواهند فرار کنند اما از هم جدا می شوند .
آشیق : یادیما دوشنده سنین گوزله رین / گویده اولدوزلاردان آللام خبرین / آیریلیق آیریلیق آمان آیریلیق / هر بیر درددن اولار یامان آیریلیق .
عروس و داماد در حال فرار گرفتار سربازهای روسی شده کشته می شوند .
روح سفیدپوش عروس و داماد تا انتهای نمایش در قسمتهای مختلفی حضور خواهند
داشت .
راوی : با شکست قاجار از تزار عهدنامه گلستان و ترکمنچای آغشته به ننگ و فریب و خیانت بسته شد . بخشهایی از کشور ناجوانمردانه جدا و به
روسیه تزاری متجاوز الحاق شد . آنچه برای مردم ماند فریاد و حسرت و اشک بود . آراز همیشه جاری آذربایجان را دو نیم کرد .
آشیق : آراز آراز خان آراز سولطان آراز خان آراز / سنی گوروم آخاسان بیر دردیمی قان آراز / آراز سندن کیم کئچدی کیم غرق اولدو کیم کئچدی /
سنی گوروم آخاسان بیر دردیمی قان آراز / آرازین داشقینا باخ سربازین مشقینه باخ / اوخورام درد الیندن دئییرلر عشقینه باخ .
راوی : زندگی اما بد یا خوب در این نیمه جان آذربایجان ادامه یافت . از کرانه های خزر تا تبریز و اورمو و سالماس و مراغه و ورزقان زندگی جاری
بود .
ستارخان در بیست و هشتم مهر ماه سال یک هزار و دویست و چهل و پنج شمسی در روستایی از توابع ورزقان آذربایجان به دنیا آمد . او
سومین پسر حاج حسن بزّاز قره‌داغی بود که به شغل پارچه‌فروشی اشتغال داشت . ستارخان در نوجوانی و جوانی با پدر در روستاهای اطراف
ارسباران و کرانه های آنسو و اینسوی آراز به شغل چرچی گری مشغول بود .
آتا ترانه خوان همراه با سه پسرش وارد می شوند .
آتا : منیم نایلون داراغیم وار آلماغا گلین گوزل آلماغا گلین / گوزل لره من ساتارام آلماغا گلین گوزل آلماغا گلین .
بدو بیا که از ورزقان ، اونطرف آراز ، برای شما پارچه آوردم . بدو دخترم ، بدو .
دختران روستا با لباسهای رنگارنگ آتا را در میان می گیرند و پارچه ها را برای خرید
زیر و رو می کنند .
اسماعیل : دده کوه و دشت آذربایجان جان می ده برای اسب سواری و تاختن ، تا شما خستگی در کنین و زیر این تبریزی چرتی بزنین من با
برادرم ستار و دوست تازه ی اینسوی آرازم بریم اسب سواری تا زیر سم اسبامون بلرزونیم دل هر کی بد این خاک رو بخواد .
راوی : بعدها اسماعیل برادر ستارخان به دوست قفقازی خود که از دست نیروهای دولت تزار فراری بود پناه داد اما با یورش مأموران حکومت به
منزل وی هر دو آنها به قتل رسیدند . 1
صدای گلوله ها . مرگ اسماعیل .
آتا بالای جسد اسماعیل می آید و سر پسرش را روی زانوانش می گذارد و می گرید .
ستار نوجوان اسلحه ی بر زمین افتاده ی برادرش را برمی دارد .
کنسول روس و کنسول انگلیس از رودخانه آراز ماهی می گیرند .
کنسول روس : وقتی دولت فخیمه تزاری را برای تصاحب نصف آذربایجان تحریک کردید با شما همراه شدیم . آنطرف ارس شد خاک ما اینطرفش
ماند برای تورکان آذربایجان . امروز دارالشورای ایران تحت تاثیر آذربایجانی هاست ، شنیده ایم انقلابیون باکو و بزرگان تبریز سودای
بر هم زدن توافقات عهدنامه های گلستان و تورکمنچای را در سر دارند . هر روز گزارشاتی از سرحدات بدستم می رسد که
نشاندهنده ی اوضاع بد آنطرفهاست .
کنسول انگلیس : قونسول بزرگوار دولت فخیمه امپراطوری روس کبیر خودتان را آزار ندهید . تا توافقات ما درخصوص ممالک دنیا پابرجاست اذن
نمی دهیم هیچ گوشه ای از کره مدور زمین خلاف خواسته مان حرکتی روی دهد .
کنسول روس : این مردم را جدا از دیگران قیاس گیرید . مرگ را راحت پذیرا هستند تا هر چیز دیگری . به سیاست هم بازیچه نمی شوند .
کنسول انگلیس : تا امروز از گوش دادن به سخن ما ضرری به شما رسیده اینگونه نگران اعتمادتان به ما هستید ؟
کنسول روس : امپراطوری روس به شما باور دارد و همیشه این باور ما قرین منفعت بوده برای دولت فخیمه ی ما .
کنسول انگلیس : باز هم اعتمادتان قرین نفع خواهد بود . نه تنها مردم تبریز و باکو که هیچ مخالفی کاری از پیش نخواهد برد .
کنسول روس : محمدعلی شاه متولد تبریزست ، والی آنجا بوده ، رابطه خوبی با شوراخانه دارد ...
کنسول انگلیس : اگر بگوییم بزودی دارالشورا و طرفداران مشروطه در تهران به توپ بسته خواهند شد خیال مبارک آسوده خواهد شد ؟
کنسول روس : این از آن طرف ، تبریز را چه خواهید کرد ؟
کنسول انگلیس : آنها پشت سر تهران هر جا که خواست ما هست خواهند آمد . قنسول بزرگوار بنوشید به سلامتی فرداها . به قنسولگریتان بروید و
به سرگی مارکویچ شابشال بگویید به دیدار ما بیاید . این مار خوش خط و خال آموزگار خوبی برای شاه جدید قاجار خواهد بود .
راوی : حکومت قاجار با امضای مظفرالدین شاه به مشروطه بله گفته بود . محمدعلی‌شاه ششمین پادشاه از دودمان قاجار بود . او در سال یک هزار و
دویست و هشتاد و پنج خورشیدی به سلطنت رسید . روسها اصلی ترین حامیان او بودند . طرح قتل محمدعلی شاه هنگامی صورت گرفت
که همکاری محمدعلی شاه با مشروطیت در اوج خود بود . نه تنها رهبران مشروطه بدین واقعیت اذعان دارند ، بلکه سفیر انگلیس می‌نویسد
با توجه به اینکه در مدت اخیر رفتار خلاف مشروطه از شاه دیده نشد این سؤقصد خلاف انتظار بود . تاریخ گواهی خواهد داد او می دانست
در پایتخت چه می گذرد . محمدعلی شاه در روز تاجگذاری‌اش نمایندگان شورای ملی را دعوت نکرد .
مراسم تاجگذاری محمدعلی شاه قاجار .
حکم سلطنت مشروطه را نزد شاه می آورند ، از امضای آن خودداری می کند .
محمدعلی شاه : شابشال به ولادیمیر لیاخوف دستور بدهید مجلس شورای ملی را به توپ ببندد و تمامی مخالفانمان را از هستی ساقط نماید .
راوی : شاه بسیاری از مشروطه‌خواهان را کشت یا تبعید کرد . در چنین وضعی علمای ایرانی مقیم نجف از جمله ملامحمدکاظم خراسانی معروف به
آخوند خراسانی به حمایت و هواخواهی مشروطه خواهان بویژه سیدمحمد طباطبایی و سیدعبدالله بهبهانی پرداختند و توانستند جنبش
مشروطه و آزادی‌خواهی را با فعالیت خستگی‌ناپذیری ادامه دهند . آخوند خراسانی در نامه‌ای به رهبران مذهبی تبریز دستور داد بر ضد کفار
به پا خیزند و با تحریم اجناس روسی و با آموزشی فنون جنگی وظیفه مذهبی خویش را انجام دهند .
مشق نظام تبریزی ها .
راوی : در اوج این رخدادها ستارخان به تبریز رفت و در محله امیرخیز سکنی گزید . او براساس اعتقادی قلبی یکی از معتقدترین افراد به علمای
نجف بود . روزی از روزها ستارخان به دفاع از مظلومی با مأمورین محمدعلی شاه درافتاد و به ناچار از شهر گریخت و مدتی به عیاری مشغول
شد ، ستارخان از ثروتمندان گرفت و به فقرا داد ، با میانجیگری پاره‌ای از بزرگان به شهر بازگشت و به کار خرید و فروش اسب پرداخت . او
به درستی و امانتداری در تبریز شهرت داشت به همین دلیل مالکان حفاظت از اموال خود را به او سپردند . ستارخان مدتی جزء سواران
حاکم خراسان بود ، از آنجا به عتبات عالیات سفر کرد و این سفر بود که بعدها اثراتش را نشان داد تا او در شدیدترین شرایط چون 2
کوه های سربلند آذربایجان استوار باشد . ستارخان در مواجهه با هر خطری چشمانش را بسوی نجف می چرخانید تا تلگرافی از راه برسد و
سیاهی راه را برای او به روشنایی مبدل کند .
ستارخان زیارت می کند .
راوی : با شروع سختگیریهای محمدعلی شاه علیه مشروطه خواهان در تمامی کشور مجاهدین و آزادیخواهان آذربایجانی و قفقازی به فرماندهی
ستارخان و باقرخان به حمایت از مشروطیت قیام نمودند . تبریز شد سنگر و خون و اسلحه و دود باروت و مرگ و عشق و امید .
آنا : والله خودم رو آتش می زنم .
اوغول : قشون عین الدوله اینکار رو بهتر از تو بلدن .
آنا : تبریز مرد زیاد داره ...
اوغول : منم یکی از اونام ...
آنا : بذار ریشت دربیاد .
اوغول : عین الدوله اجازه بده من حرفی ندارم .
آنا : منم باهات میام .
اوغول : مادر من اونجا سنگره سر اجاق نیست که تو ...
آنا : همین که گفتم ، یا با هم یا هیچکدوم .
اوغول : آخه چرا دوست داری همه به من ، به پسرت بخندن ها ؟
آنا : پسرم بچه ست ، همه حالیشونه . پدرم دراومد تا اینجا رسوندمت . اینقدی بودی بابات رفت باکو و برنگشت ، مردم تا زنده بمونی بزرگ شی .
راه افتادی بری مفتی مفتی بمیری چی بشه ؟
اوغول : من برای مردن نمی رم مادر من .
آنا : گلوله به حرفای تو چکار داره . سرخت کنه خوبه ؟
اوغول : بمیرم هم مفتی نیست ...
آنا : بچه جان ، پسر من بیا بریم خونه ، من رو سر پیری آواره این کوی و اون کوچه نکن گناه دارم .
اوغول : سلام .
ستارخان : سلام . چی شده مادر من ؟
آنا : ریشش درنیومده راه افتاده بره جنگ قشون دولت ، بمیره بدبخت شدم من .
ستارخان : دشمنش بمیره . پسر جان گوش کردن به حرف والدین واجبه ...
آنا : شنیدی که ...
اوغول : من دوست دارم با دشمنای خاک و ملتم بجنگم .
ستارخان : نگران نباش ، این خاک و ملت تا آخر تاریخ دشمن داره ، عجله نکن تا نوبت تو هم برسه .
آنا : منم حرفم همینه . بزرگ شو خودم از زیر قرآن ردت کنم بری بجنگی .
اوغول : ( به ستارخان ) امروز شما هستین و من تکلیفم روشنه تفنگم رو کدوم طرفی نشونه بگیرم اما فردا ...
ستارخان : من نباشم جای من رو باید یکی بگیره ، کی بهتر از تو ؟
اوغول : طرف کی نشونه بگیرم ؟
ستارخان : دشمنای خاک و شرف و ایل و تبار و دینت ، طرف روس و انگلیس و نوکراش ، طرف هر کی نخواد بیرق مولام امیرالمونین بالا سر این
مردم باشه . تو که دوست نداری بعد از ما سنگرا خالی بمونن ؟ برو خونه و بذار ما از روزیمون لذت ببریم . فردا روز توئه .
اوغول : ننه م باید قول بده بزرگ شدم مخالف رفتنم به جنگ نباشه .
آنا : پسرم ما پشت سر مجاهدامون واییستادیم ، این مدت خاک خوردیم تا خاک ندیم دست دشمن . تو بزرگ بشی خودم اسبت رو زین می کنم
بری جنگ ظالم و بی دین .
راوی : مردم تبریز یازده ماه به رهبری ستارخان و باقرخان در مقابل قوای چهل هزار نفری اعزامی از مرکز و خوانین محلی به فرماندهی عبدالمجید
میرزا عین‌الدوله که برای سرکوبی قیام تبریز اعزام شده بود به شدت مقاومت کردند و از تسلط آنها به شهر ممانعت نمودند . مردم تبریز 3
علف خوردند و گرسنگی کشیدند اما تسلیم نشدند .
قیز : گفتم نه ...
مشروطه چی : تا ازت خون بره بمیری !؟
قیز : گفتم این لباسا تن من می مونن .
مشروطه چی : زخمت عمیقه ، ببین چقدر خون ازت رفته ؟
قیز : برای خاکمه ، برای شرفمه ، برای مردممه ، بزار رنگش حنای عروسیم بشه .
مشروطه چی : ارواح عمه ت عزرائیل اومده جلو چشات شاعر شدی ، دستت رو بکش تا نمردی .
قیز : شاعر نشدم ، آره مرگ اومده سراغم . مهمه مگه ؟
مشروطه چی : این همه مردن یکی هم تو ، برا من مهم نیست اما ...
ستارخان : برای تو نباشه برای من هست ، دوست ندارم آدمام بیخود بمیرن ، لازمشون دارم .
مشروطه چی : خان اجازه نداد لباسش رو درآرم و زخمش رو ببندم .
ستارخان : بذار کمکت کنم .
قیز : نه . به من دست نزن .
ستارخان : شهادت خوبه اما نه اینجا ، اگه بتونی زنده بمونی و به جنگت ادامه بدی بهتره ، هم برای اون دنیات هم برای این دنیای خودت و مردمی
که بخاطرشون اسلحه گرفتی دستت .
قیز : آخه ...
مشروطه چی : آخه چی ؟ وقت همه رو گرفتی ...
ستارخان : بذار بگه حرفش رو ، بگو پسرم .
قیز : دوست دارم تنها باشیم .
ستارخان : اینجا همه محرم هستن .
قیز : نه برای حرف من .
ستارخان : ( به مشروطه چی ) به زخمی های دیگه برس . ( به قیز ) بگو .
قیز : من گردن‌بند داشتم خان ، دست‌بند دستم بود ، اونا رو با گوشواره‌های یادگاری مادرم دادم کمک حال مشروطه چی های تو ، دوست داشتم
مثل مردای تبریز بمیرم . این خاک وطن همه ی ماست . خون همه مون هم یه رنگه ، منم عین مردا تفنگ گرفتم دستم .
ستارخان : دخترم با زنده بودن امثال من تو چرا اومدی جنگ ؟ اوف روزگار .
قیز : تبریز و مشروطه فقط مال مردا نیست .
ستارخان : تا وقتی شماها هستین ستار زنده ست .
قیز : کاش همه مثل شما بودن . خیلی ها از خودمونن و لوله تفنگشون سینه ی ما رو نشونه رفته .
راوی : تبریز با جان و دل با دولت جنگ کرد اما یک روز خبر رسید میرهاشم و منطقه دوه چی دست به دست هم داده اند تا جلو مشروطه چی ها
را بگیرند . اسلامیه برخلاف ستارخان از نجف خط نگرفت . وقتی اسلامیه زورش چربید و توانست پرچمهای سفید را سر در همه ی
خانه های تبریز بزند همه تسلیم شدند . کسی نخواست جلو اسلامیه و رهبرش میرهاشم بایستد ، گفتند سید هست و اولاد پیامبر . گفته اند
از ایران فقط تبریز مانده بود و از تبریز محله امیرخیز و از امیرخیز هم یک خانه ، از آن خانه هم فقط یک مرد ، ستارخان . ستارخان گفت
راه من از اسلامیه جداست ، نجف بگوید اسلحه زمین بگذار مرد نیستم این تفنگ بی پیر بماند دست ستار . گفت باید تلگراف از نجف بیاید .
ستارخان : خوش اومدین جناب قنسول .
کنسول روس : شنیده بودم ممکن نیست ستارخان با دیدن قنسول روس بهش سلام بده ...
ستارخان : مهمون برای ما تورکها حکم عزیزی رو داره که سالها ندیده باشیمش . خوش اومدین .
کنسول روس : اومدم آخرین حرف تبریز پیر تنها مونده رو بشنوم .
ستارخان : تبریز پیر سنش هرقدری بالا بره حرفش حرف روز اولشه ، تنها یا با همه .
کنسول روس : دارالشورا به توپ بسته شده . مشروطه تعطیله . تهران تسلیم شاه . کل ایران تسلیم شدن .
ستارخان : اگه تهران شکست خورده دلیلی نداره تبریز هم شکست بخوره . ما همچنان خواهیم جنگید تا دوباره آزادی و مشروطیت زنده بشن . 4
کنسول روس : تبریز هم جز محله امیرخیز کلش رفته زیر بیرق اسلامیه . من آسایش و رفاه مردم تبریز رو می‌خوام ، شما و مجاهدین برای جان
خودتون اسلحه گرفتین دستتون ، درسته ؟ باید کمکتون کرد زنده بمونین .
ستارخان : ما برای آزادی و مشروطه می‌جنگیم جناب قنسول .
کنسول روس : برای ما این خوبه همه شهر یه شکل باشه .
ستارخان : اما نه از ترس .
کنسول روس : ندیدم سر در خونه ت بیرق سفید زده باشی ؟
ستارخان : سر در خونه من مزین به اسم مولام علی هست ، خوب نگاه نکردین انگار .
کنسول روس : بیرق سفید اسلامیه یعنی ادامه زندگی ، اینی که گفتی به دردتون هم می خوره ؟
ستارخان : اعتقادای ما یه چیز دیگه ای ازمون خواسته ، زنده یا مرده ، مولا علی همیشه زنده ست و دستش رو سر مردمش .
کنسول روس : این خوبه آدم از اعتقاداتش دفاع کنه ستارخان . اومدم بهت پیشنهادی بدم .
ستارخان : میهمانی و عزیز .
کنسول روس : فردا که میرهاشم و اسلامیه به کمک دوه چی ها امیرخیز رو تصاحب کردن دیگه دیره باورشون بشه ستارخان هم بیرق سفیدشون
رو پسندیده . بگیر بزن سر در خونه ت . پرچم امپراطوری کبیر روسه .
ستارخان : وقتی شما از اسلامیه دفاع کنین به اسلامی نبودنش یقین باید کرد . جناب قنسول ! من می‌خوام هفت دولت زیر سایه بیرق
امیرالمومنین باشه شما می‌خواین من زیر بیرق روس برم ؟
راوی : تنها ماند اما تسلیم نشد ، آرام آرام آدمهای ستارخان باز دورش جمع شدند . باقرخان ، علی موسیو ، حسین خان باغبان و باقی مجاهدین .
نفس گرم ستارخان تبریز را دوباره جان بخشید .
ستارخان : حالا وقت حمله ست ، ترحم گرگ بیابان را خونخوارتر میکنه ، اگر با تفنگ‌هامون سینه اونا رو سوراخ نکنیم ما را پاره پاره می کنن .
ما مونده ایم از آتش دلامون برای دشمن جهنمی سوزان بسازیم . اگه برابر زورگو سر خم کنی زورمندتر می‌شه . تبریز باید بشوره ، باید
سرش را بالا نگه داره . سوار اسبهاتون بشین و حمله کنین .
راوی : به رهبری ستارخان مجاهدان بر اسب‌های بیقرار خود نشستند و سه ساعت از نیمروز گذشته وقتی شهر مثل یک گورستان خلوت بود ، به
سوی محله‌های تسلیم شده تبریز تاخت آوردند و ستارخان با شلیک اولین گلوله نخستین پرچم سفید را هدف قرار داد ، او با تمام وجود
فریاد زد به امید پیروزی مشروطه و آزادی .
پرچمهای سفید یکی پس از دیگری پایین آورده می شوند .
آشیق ترانه ای حماسی می خواند .
مردم تبریز جشن گرفته اند .
کنسول روس و کنسول انگلیس شطرنج بازی می کنند .
کنسول روس : من با طناب شما رفتم داخل این چاه ، طناب پوسیده ی شما .
کنسول انگلیس : طناب پوسیده ؟!
کنسول روس : دود باروت تبریز خفه مان کرده .
کنسول انگلیس : گاهی رفتن ته چاه بد نیست جناب قنسول ، با این همه خودم می کشمتان بالا ، از چاه .
کنسول روس : با طناب پوسیده تان ؟
کنسول انگلیس : چرا ترسیده اید ؟ یک نفر تو تبریز چهار تا گلوله در کرده شما جا زده اید قنسول کبیر امپراطوری روس ؟
کنسول روس : بحث چهار تا گلوله نیست . اینها تبریز را نگه دارند کل ایران رو گرفتند ، آنوقت اگر راه بیفتند بروند با باکو یکی بشوند چه کسی
جلودارشون خواهد شد ؟
کنسول انگلیس : پس ترستان از این هست !
کنسول روس : چیزی که من از اینها دیدم راه بیفتند بروند طرف مسکو هم عجیب نیست .
کنسول انگلیس : نترسید . کار به آنجاها نمی کشد ...
کنسول روس : ترس دارد جناب قنسول بریتانیا ، ترس دارد . 5
کنسول انگلیس : نه برای بریتانیا جناب قنسول روس ، نه برای بریتانیا .
کنسول روس : می خواهید باهاشون بجنگید ؟
کنسول انگلیس : بازی کنید . بازی کردن ذهنتان را باز خواهد کرد . ما هم بازی می کنیم .
راوی : ستارخان و باقرخان دست در دست دیگر اهالی آذربایجان و تبریز با مقاومتشان مشروطه را از مرگ نجات دادند اما سرنوشت برای آنها
بازیهای بسیاری داشت . روس به تدبیر انگلستان پیر مهره اصلی بازی ها بود . ستارخان و باقرخان و مجاهدان تبریز ترجیح دادند با توجه به
تهدیدهایی که از سوی همسایه شمالی می شد همچنان در لباس نظامی باقی بمانند و در همان تبریز روزگار بگذرانند اما بواسطه ظلم و
دسیسه‌های دولت روس و بعد از فتح تهران بنابر دعوت آیت‌الله محمدکاظم خراسانی ستارخان تصمیم به حرکت به تهران می‌نماید . شب
عید نوروز جمعیت زیادی از مردم و رجال شهر از جمله یپرم خان ارمنی برای وداع با ستارخان و باقرخان جمع شدند و آنان در میان هلهله
جمعیت از منزل خود بیرون آمدند و به سوی تهران حرکت کردند .
ستارخان به همراه باقرخان بطرف تهران راه افتاده است . مردم بدرقه اش می کنند .
آشیق ترانه گئدمه کیمسه سیزم را می خواند .
راوی : بین راه هم در شهرهای میانه ، زنجان ، قزوین و کرج استقبال باشکوهی از این دو مجاهد آزادی به عمل آمد و هنگام ورود به تهران نیمی
از شهر برای استقبال به مهرآباد شتافتند .
استقبال با شکوه مردم تهران از ستارخان و باقر خان .
راوی : ارک اتابک یا پارک اتابک باغ و بنایی بود در محله اعیان‌نشین تهران قدیم که به خواست میرزاعلی اصغرخان اتابک مشهور به اتابک اعظم
صدراعظم نامور قاجاریه برای اقامت شخصی برپاشده بود . ستارخان با نیروهای مسلحش در پارک اتابک و باقرخان در عشرت آباد اتراق
نمودند . چه کسی می دانست پارک اتابک در انتظار چه رخدادی است ؟
ترور چند نفر توسط افراد ناشناس در تاریکی شب .
سردار اسعد : به سوگندی که تو دارالشورا برای خلع سلاح یاد کرده این وفادار باشین .
ستارخان : ما به خود و مردم و خواست دارالشورای مردم وفاداریم .
سردار اسعد : پس دستور خلع سلاح رو قبول دارین .
ستارخان : باقرخان از این دستور خلع سلاح تو چه گمانی داری ؟
باقرخان : ترور آقاسیدعبداله بهبهانی و آن چند نفر دیگه بهانه است ، وگرنه چه ربطی داره ما را خلع سلاح کنن .
ستارخان : منم چنین گمانی دارم .
سردار اسعد : از عواقب وخیم عدم خلع سلاح بپرهیزین وگرنه ساعتی دیگه نه ستار می مونه و نه باقر و نه باغ اتابک .
باقرخان : نباید از تبریز راهی شده بودیم ...
ستارخان : مردم ایران هزاران تن از جوانان رشید و وطن دوست خود را فدا کردن تا بتونیم خانه‌ای به اسم دارالشورا به پا کنیم ، این خانه کعبه ی
آمال مردم وطن دوست ماست . هر ایرانی باید زیارتش کنه . سالار تو و من دیروز به زیارت این مکان مقدس اومدیم . برای حال چاره
امروزمان مهم است .
سردار اسعد : چاره در قبول فرمانه ستارخان .
باقرخان : ما دستمان دست سردار ملی بود و هست .
ستارخان : سردار و سالار ملی مان کردند حب نام و لقب زبانمون رو کوتاه کنه همچین مواقعی صدامون درنیاد .
سردار اسعد : چه عیبی داره مثل من ، مثل یپرم خان ارمنی صدایتان درنیاد ؟ لقبتان را بگیرند خوبه ؟
باقرخان : نام و لقب چه رسمی چه غیررسمی برازنده مجاهدان تبریزه سردار اسعد بختیاری ، می مونه سکوت ما ، اون روز که من و نیروهای تحت
امرم رو شکست دادی گفتم نکشی تا آخر عمر گوش به فرمانت خواهم بود . سردار حرف و حکم ما همونه ، به اضافه ارادت دلمون .
ستارخان : وفاداری تو و مجاهدامون با تفکرم در مورد فردای این مرزو بوم اجازه نمی ده سلاح زمین بذارم . 6
سردار اسعد : اینجا تهرانه ستارخان ، نه تبریز شما . خوب فکر کن به عواقب کار .
باقرخان : مشروطه بازهای تهرانی انگار دیگه نیازی به سلاح ما ندارن .
ستارخان : دست روس تو کاره .
سردار اسعد : من منتظر اعلام تصمیمتان هستم . نزدیک به سه هزار نفر مسلح بیرون پارک منتظر بازگشت منن .
باقرخان : تسلیم می شی ؟
ستارخان : می بینی سالار ، سردار اسعد و یپرم خان ارمنی یاران دیروز رقیب شدن و پیمان شکستن .
سردار اسعد : ما صلاح تو رو خواستاریم مرد .
ستارخان : صلاح ما در بی سلاحیه سردار اسعد بختیاری ؟
سردار اسعد : همه جز شما پذیرفتن .
باقرخان : باز تنها شدیم .
ستارخان : سالار وقتی اهل هیچ معامله ای نباشی سهمت تنهائیه .
سردار اسعد : راستی امیر بهادر جنگ گفتند به ستارخان بگین به گمان از طرف قره داغ ورزقان قوم و خویش ما باشند ، اگه بخواد حکمدار
زمینامون خواهیمش کرد . فقط سلاح زمین بذاره .
ستارخان : به امیر بهادر جنگ بگید ستار گفت بسیار سعادتمند و سپاسگزارم که شخص بی نام و نشان و سرباز ساده ای چون من افتخار
خویشاوندی با شما را داره و اینکه من در آینده مشمول مراحم حکمدار ایران خواهم بود . حرف بر سر اینه ما و شما هر کدوم رو یه
تخته جدا ایستادیم و همدیگر رو نمی فهمیم ، یا نمی خوایم بفهمیم . من درواقع همچون فرزند آذربایجان به منظور رفع شر چپاول و
قلدری از سر مردمی که می خوان تو آرامش زندگی کنن به پا خواستم و اگهنبود اینکه قشون اعلیحضرت به نام تامین آسایش مردم
آذربایجان نقش چپاول و قلدری را ایفا کنه ما خواست و امید خلق را برآورده بودیم . حوادث ششماهه اخیر روشن ساخته عجالتا موقع
برای زمین گذاشتن سلاح مناسب نیست . به عالیجناب بگید ما را به الطاف و مراحم شاهانه و اداره املاک او نیازی نیست . ما به
مشروطیت نیازمندیم .
سردار اسعد : جواب آخرتان هست ؟
باقرخان : بازگردیم به تبریز از نو شروع کنیم ؟
ستارخان : به آنها بگید تبریزی ها به شهرشان برخواهند گشت اما با سلاح .
سردار اسعد : تاریخ حسرتهای زیادی رو به خاطر داره سردار . ترسم از اینه این هم حسرتی بشه برا فردای تاریخ . سلاحت رو تحویل بده مرد . منم
مثل تو مجاهدم . یپرم خان هم مجاهده . همه سلاحشون رو تحویل دادن ...
ستارخان : سالار اینا سلاحشون رو تحویل دادن ؟
باقرخان : نه یپرم خان ارمنی نه شما هیچکدام سلاحتان رو تحویل ندادین . خان بختیاری دروغ برازنده مرد نیست .
ستارخان : ما سلاحمان را تحویل نخواهیم داد .
کشتار مجاهدان در پارک اتابک .
آشیق حیران می گردد و می خواند .
راوی : گفته اند انقلاب فرزندان خود را می بلعد . ستارخان اولین کسی بود که مشروطیت او را بلعید . خاطره تلخ ماه عسل ناکام سردار ملی و
مجاهدان مشروطه در ضیافتگاه خود در تهران شد زخم تاریخ این سرزمین . یپرم خان ارمنی دستور داد درب پارک را آتش زدند ، نیروهای
بختیاری و ارمنی وارد عمل شدند و جنگ شعله ور گردید . تعداد زیادی از مجاهدین و آزادیخواهان کشته و زخمی شدند . شمار کشته
شدگان را تا هزار نفر اعلام کرده اند .
ستارخان گلوله می خورد .
باقر خان که حواسش به ستارخان است مورد ضرب و شتم قرار می گیرد .
راوی : عموم مردم از وضع پیش آمده بسیار ناراحت و ناراضی بودند . علماء در منزل بست نشستند ، بازار تعطیل گردید . به دنبال این واقعه کابینه
بسیار متزلزل شد . بسیاری از مقامات مجبور به استعفاء شدند . افرادی نظیر تقی زاده مخفیانه از کشور خارج گردیدند . شریعت طلبان ،
مجاهدین و آزادیخواهان واقعی و مردمی سرخورده و منزوی شدند . زمام امور در دست و اختیار عوامل بیگانه قرار گرفت . ضرغام السلطنه 7
که به آستان حضرت عبدالعظیم پناه برده بود ، در نهایت بی مهری و انزوا مجبور شد اثاثیه ی نقره خود را برای تامین مخارج بازگشت به
بختیاری گرو گذارد و به اتفاق نیروهایش و جمعی از کلانتران و معتمدان بختیاری و گروهی از مجاهدان چهارمحال و اصفهان روانه مناطق
خود شوند . دولت درصدد تبعید سردار محیی برآمد ، وی به محض اطلاع از تصمیم دولت به سفارت عثمانی پناهنده شد . تمام این وقایع با
اطلاع علیقلی خان سردار اسعد و با هماهنگی سفارت انگلیس انجام گرفت . در نهایت باغ اتابک که شاهد این حادثه تاریخی بود به زودی
نصیب روسیه همسایه شمالی ایران شد تا کنسولگری اش را آنجا بنانهد . گویی سردار ملی به تنهایی مقابل این همه ایستاده بود .
سردار اسعد : سردار کاش این تیر به چشم پسرم جعفرقلی خورده بود .
ستارخان : خود می کشی و خود تعزیه میداری مرد ؟!
سردار اسعد : ندوستم مرد ، ندونستم حاصل کار این می شه .
ستارخان : نذاشتم پام را قطع کنن . گفتم ایران بدون سر و بدون پا زمینگیر خواهد شد .
سردار اسعد : تهران در حق تو بدی کرد ، من نه .
ستارخان : سر فرود آوردن برابر استبداد بدتر از مرگ بود برای من . ما را خانه نشین کردن تا دیگران نبینن سرفرازی در آزادگی ست .
سردار اسعد : چرا بعد از زخمی شدنت نخواستی به آذربایجان برگردی و اونجا را از ایران جدا کنی ؟
ستارخان : انگار از صاحب بنایی بخوان اتاقی از ساختمان خودش رو برداره و راضی بشه باقی بنا را به نام کسی دیگه ای درآرن . من رفتنی ام اما
می دونم تا امثال باقرخان هستند این سرزمین پابرجاست . کاش برم تبریز بمیرم .
سردار اسعد : خودت رو رفتنی کردی ؟!
ستارخان : رفتنی که هستم . وصیتم اینه حتما رو کفنم فتوای علمای نجف را بنویسن تا سند من برای قیامتم تو اون دنیا بشه ، دوست دارم عالم و
آدم ببینن به امر مراجع وارد میدان کارزار شده ام . راستی امثال تو با فرمان کی وارد کارزار شدین سردار اسعد ؟
ستارخان جان به جان آفرین تسلیم می کند .
راوی : مرگ سردار ملی را عصر روز سه شنبه بیست و پنجم آبانماه یک هزار و دویست و نود و سه نوشته اند . سردار هنگام پیوستن به جاودانگی
چهل و هشت سال داشت . جسم بی روح وی را در مقبره طوطی در جوار بقعه حضرت عبدالعظیم در شهر ری به خاک سپردند .
ستارخان جان به جان آفرین تسلیم می کند .
باقرخان : باقر می دونه چی شده . باقر می دونه کی مرده .
راوی : مرگ حق است و انقلاب مشروطه پر از مرگهای حق است .
آقاسیدعبداله بهبهانی ترور می شود .
ستارخان جان به جان آفرین تسلیم می کند .
علی موسیو کشته می شود .
باقرخان به دست ناشناسی کرد در کرمانشاه به قتل می رسد .
ثقه الاسلام به دار آویخته می شود .
حیدرعمواوغلو به قتل می رسد .
خیابانی به قتل می رسد .
راوی : ستارخان اما با مرگش نیز ترانه آزادی سرود به زمانه ای که استبداد مردمان را به ساز خود می رقصانید .
صدای گلوله هایی شنیده می شود .
ستارخان گلوله خورده است .
آتا و اسماعیل بالای جسد ستارخان می آیند و آتا سر پسرش را روی زانوانش 8
می گذارد و می گرید .
ستار نوجوان اسلحه ستارخان را برمی دارد .
ستارخان : سلام . چی شده مادر من ؟
آنا : ریشش درنیومده راه افتاده بره جنگ قشون دولت ، بمیره بدبخت شدم من .
ستارخان : دشمنش بمیره . پسر جان گوش کردن به حرف والدین واجبه ...
آنا : شنیدی که ...
اوغول : من دوست دارم با دشمنای خاک و ملتم بجنگم .
ستارخان : نگران نباش ، این خاک و ملت تا آخر تاریخ دشمن داره .
راوی : محمدعلی‌شاه قاجار ششمین پادشاه از دودمان قاجار بود . او در یکهزار و دویست و هشتاد و پنج خورشیدی به سلطنت رسید و به مخالفت با
مشروطه پرداخت . مجلس شورای ملی را به توپ بست و آزادیخواهان را به قتل رساند . این رویدادها به استبداد صغیر معروف است . او پس
از فتح تهران توسط مشروطه‌خواهان به سفارت روسیه در تهران پناهنده شد و با فشارهای داخلی و خارجی و با تحقیر مجبور به ترک ایران
شد . مشروطه‌خواهان پس از وی پسر خردسالش احمدشاه را به سلطنت انتخاب کردند .
یپرم خان ارمنی در سال یک هزار و دویست و چهل و هفت خورشیدی در روستای بارسوم در نزدیکی شهر گنجه زاده شد . نخست و در آغاز
جوانی به رزمندگان ارمنی پیوست و برای مقابله با عثمانی به ارمنستان غربی اعزام شد .
عـلیقـلی خان سردار اسعـد چـهارمین فـرزند حـسیـنـقـلی خان ایلخانی است . در سال یکهزار و سیصد و هجده هـجری قـمری به
هـندوستان و مصر سفر کرد و به زیارت مکه نائـل گـردید و سپس عازم پاریس شد . دو سال تمام در پایتخت ها و شهـرهای مهـم اروپا
زندگـی کرد و به عـضویت فرماسونری درآمد .
کنسول انگلیس : جناب قنسول از محل تازه قنسولگری رضایت دارید ؟
کنسول روس : محل تازه قنسولگری ؟
کنسول انگلیس : بالاخره دستان توانمند و حیله های بکر شما بود آن شاهباز آذربایجان را در پارک اتابک زمینگیر کرد وگرنه تا بود باید آسمانها را
دید می زدیم برای دیدنش .
کنسول روس : البته از حق نگذریم اگر شما و آموزه هایتان ...
کنسول انگلیس : دوست داریم این فتح بنام شما جا بیفتد ، این عظمت قنسول بزرگوار روسیه کبیر را بیشتر خواهد کرد .
کنسول روس : من هرگز بزرگی شما را فراموش نخواهم کرد .
کنسول انگلیس : پارک اتابک هم هدیه بنده به شما . مطمئنم قنسولگری زیبایی خواهید ساخت .
کنسول روس : تاریخ شاهد این خواهد بود هر که بخواهد جلو ما بایستد خونش بر خاکی ریخته خواهد شد که پرچممان بالای آن به اهتزاز
درآمده است .
کنسول انگلیس و کنسول روس دیوانه وار می رقصند .
ستارخان جان به جان آفرین تسلیم می کند .
ستارخان : سلام . چی شده مادر من ؟
آنا : ریشش درنیومده راه افتاده بره جنگ قشون دولت ، بمیره بدبخت شدم من .
ستارخان : دشمنش بمیره . پسر جان گوش کردن به حرف والدین واجبه ...
آنا : شنیدی که ...
اوغول : من دوست دارم با دشمنای خاک و ملتم بجنگم .
ستارخان : نگران نباش ، این خاک و ملت تا آخر تاریخ دشمن داره ، عجله نکن تا نوبت تو هم برسه .
اوغول سربندی بر پیشانی می بندد و با بی سیم صحبت می کند .
اوغول : مهدی مهدی حمید . 9
صدای مهدی : به گوشم حمید جان به گوشم .
اوغول : مهدی جان دعام کن ، نفراتم یکی یکی شهید شدند و پر کشیدند ، تانکها رو می بینم که دارن از پل عبور می کنند .
صدای مهدی : مقاومت کن حمید جان ، برادر من ، مقاومت کن .
اوغول : نه نارنجک مونده نه آرپیچی نه حتی گلوله .
صدای مهدی : با سنگ مقاومت کن ، فقط برنگرد حمید من ، برنگرد برادر من . فقط بمان حمید جان . فقط بمان .
اوغول : مهدی جان دیدار به قیامت . یا علی مولا مددی .
آشیق بر مزار ستارخان ترانه سرایی می کند .
پایان
96.01.31
آس اولدوز . آس اربایجان . ایری آنا .
