متن نمایشنامه : سون اوبالی آس ...

نمایشنامه : سون اوبالی آس .

آدمها : بی ، گلین ، نقی خان ، پاشا خان ، خانیم ننه ، آسلان ،اوینویان ، پاسکویچ سردسته قشون روس ، مهاجمان روس ، افراد ایل بوزچلو و آشیق

صحنه 1 : آس اوبا ؛ محل زندگی ایل بوزچلو . 

صحنه 1 : آس اوبا ؛ محل زندگی ایل بوزچلو . 

                                                                                 1 .

گلین : گفت دلش خانه ام شده ، وقتی تو چشماش خیره می شم ، دلم قرار نمی گیره ساکت بمونه تو سینه م ، تپش و تپش و تپش ، عشق موج

          می زنه تو نگاه گرمش ، مثل موج دریای توفان زده تا ابرا بالا می ره و ابر می شه بارون می شه می باره تا قله های احساسم و از همونجا

          سیلاب می شه سرازیر می شه خنک می کنه وجود گر گرفته و داغی خون رگهای مستی گرفته از نگاه مهربونش رو ، امروز به خانه بخت

          می رم ، باید دل بکنم از خونه قدیم ، باید دل بدم به اوبای دلدارم و دل بکنم از آس اوبا ، سلام خونه ی جدیدم .

بی : طاقت نمی آرم ازش جدا باشم ، دل و دستم دست به یکی کردن زمینم زدن نا نمونه پا شم از رو خاکها ، چه دردیه در عاشقی ، بیچاره مجنون

       حق داشت آواره بیابون بشه کوه و صحرا بشه خونه ش ، تا ندیده بودم جفت چشای قشنگش رو خوشگلیه نرگس و شهلا حالیم نبود ، کجا

       بودم کجا می خوردم کجا می خوابیدم ، اینا هیچ چه جور گذروندن عمر برام مهم نبود اصلا ، حالا اما شب تا بخواد سحر بشه صد تا جون

       می گیره از من بی طاقتی ، امروز عروسم را به خانه می برم ، ایل منتظره .

نقی خان : ایل شده تموم هستی نقی خان ، دماغ یکی از اونا خون بشه آسمونم ابری می شه خون می باره دنیام سرخ می شه و زشت و بد ترکیب ،

              چه سنگینه بار این مردم رو دوشم ، بوی توفان می آد و من موندم چادرای ایل رو چه جوری حفظ کنم نپاشه از هم آس اوبا ، چادر و

              سقف بالا سرمون آسمونم باشه کافیه برا این دل بتپه به عشق شادی مردم ،

              آغری مایان اوره ک اولا باش اولا / جان سیرداشیم تورپاق اولا داش اولا / آرزی لارین سایی قدر یاش اولا / عومور وئررم خیدمتینه بو

              خالقین ،

              هر وضع و اوضاعی پیش بیاد مهم نیست اگه سربلند بمونه ایل و تبارم روی این خاک .

پاشا خان : یه وجب خاک یعنی کل وطن ، نه کم نه بیشتر ، آس اوبا نباشه بگو کل دنیا بره زیر آب ، خاک رو نه پیشکش می کنن نه هدیه می دن

              ، به همین خاک قسم نه چشممون دنبال خاک کسیه نه هوای گرفتن سرزمینی غبار می شه می شینه رو دلمون ، از اینورم کسی چپ

              نگاه کنه به خاک وطن سرخی سیلی ایل می شینه زیر گوشش ، نودی صد قصه ی مادربزرگای ایل برا بچه ها و بزرگترا تعریف خون

              دادن بوده برای ندادن خاک ، خدا نخواسته پیش بیاد تنها بشم یک تنه م می ایستم جلو باد و توفان نتونن ببرن یه ذره از خاک سرزمین

              اجدادیم رو ، قصه اینه برای من .

خانیم ننه : قصه فقط برا ساکت کردن و نشوندن کوچکترا نیست ، قصه اگه قصه باشه بزرگا رو هم واسه گوش دادن می کشونه می نشونه بیخ دیوار

              و روی قالی و خاک ، مادربزرگم قصه می گفت ، ننه ی مادربزرگم هم قصه می گفت ، شنیدم تو ایل و تبارمون گاهی نون نبوده قصه

              بوده اما همیشه ی خدا ، گاهی شاد گاهی غمگین و دلگیر ، با این همه همیشه شور و حرارت داره قصه های بیرون اومده از سینه ی

              مردم این سرزمین ، یه کاش همیشه تکرار شده تو دل ماها ، گفتیم کاش که غمهاش بره بشینه رو دل دیو سیاه ، شادیهاش پخش بشن

              دونه بشن برن توی خاک و سبز بشن جوونه بزنن گل بدن و گندم بیارن ارمغان برای ایل .

آسلان : گندم برای زنده بودنه اما خون آدمیزاد با شرفش می چرخه تو تنش ، مرد بیل بگیره دستش نون میاد خونه ش شمشیر بگیره شرف ، یه

            زمانی نه خطی بود و نه مرزی و نه سرحدی ، هی می زدی به اسبت و کران تا به کران می تاختی و سرزمین زیر پات تموم نمی شد ، چه

            بد شده روزگار امروز که هم خط داره و هم سرحد داره و هم مرز ، شده قفس لامصب ، اما خب امروز یه چیزی هست که دیروزا نبوده ،

            سرحد بد هم باشه شده ترازو بسنجی باهاش شرف آدما رو ، آس اوبا آخرین اوبای سرزمینم می مونه ، با دل و پای استوار مردمش .

اویونچو : وقت رقص پاهام رو محکم می کوبم رو زمین ، حتم دارم خاک اوبا استواری فرزندش رو حس می کنه تا عمق تن و روح و جانش ، دستام

            که می پیچن و رو می کنن به آسمون با خدای احد و واحدم می گم یه روز پروازم می دی به طرف خودت و من با دل و جانم می آم

            بسوی تو ، اما تو رو قسم به جان آخرین فرستاده ت تا اون روزی که باید پرواز کنم و برسم به عرشت ننداز از کار پاهام رو ، بذار بچرخه و

             بچرخه و بچرخه ، شادی و رقص رو نگیر از من و از ایل و تبارم .

آشیق : شادی حق دل آدماست ، اما نمی شه همیشه شاد بود و خندید ، وقتی زبونت رو بریدن و انگشتای دستت رو شکوندن می مونه غمگین

          شدن از زمین و زمان و بغل کردن ساز سیم شکسته و یه دل سیر بغض و نم اشک رو گونه ی خیس ، انگشتای دستم و سیم سازم و       1

          زخمه ی روحم شده بود بهونه قسمت کنم شادی درونم رو با آدمای اطرافم ، دیو اما نتونست تحمل کنه خوشی آدمیزادگان رو ، براشون

          قفس ساخت ، قفسهای رنگ به رنگ ، برای هر ملتی و نژادی و مردمی قفسی به رنگ و بوی خودشون ، اما کیه عاشق قفس باشه ؟ کی ؟

          قورقوت یولو دئگیل عبث / سازا لاییق دئگیل قفس / منی سازدان آییران کس / سازسیز نئجه یاشاییم من ؟!؟

پاسکوویچ : امپراطوری داره بزرگتر می شه هر روز ، یه سرباز باید که خون بریزه و فتح کنه ، امروز اینجا فردا اونجا پس فردا همه جا ، دل سرباز باید

               مثل سنگ باشه ، سخت و محکم ، مروت و رحم و بخشش برابر با شکسته برا قشون ، شکست یعنی سرافکندگی و حقارت ، پیروزی تو

               هر جنگی باعث سربلندیه ، فرقی هم نداره طرف مقابل قشون داره نداره قویه ضعیفه ، فقط باید تاخت و جلو رفت و فتح کرد ، امپراطور

               روسیه از ما فتح می خواد .

                                                                                 2 .

                                                                                 عروسیست ، در روزی روشن ، آشیق ترانه می خواند و می رقصاند .

                                                                                 نقی خان و پاشا خان به همراه افراد ایل بی و گلین را راهی می کنند و

                                                                                 خارج می شوند .

آشیق : سفر به سلامت دختر زیبای ایل بوزچلو ، آهای بی به ایل و تبارت سلام برسان و بگو فردا راهی می شم و می آم تا عروسیت رو اونجا

          شادمانی بدم .

                                                                                 آشیق خارج می شود .

گلین : بدرود آس اوبا .

بی : نم چشمات آفتاب لب بوم دل کندن از اینجاست یا تلالو شوق کوچ با دلدار بگیرمش ؟

گلین : دلدار تاج سر گلین هست درست ، دل اما تاب و پیچ نگیره از جدایی خانه دل نمی شه گفت بهش لایق باشه هدیه ش کنی به دلدار .

بی : تاج سرم تلالو روی ماهت روشنی چشم و چراغم هست درست ، نم چشمات اما بارون می شه و حکایت ابر و تندر ناوقت یاد آدم می آره ...

گلین : ناوقتش به وقت جدایی از سرزمین و عزیزان جایی داره به چشم پوشی ...

بی : نم چشم یار ، به هر دلیل ، طاقتم بی طاق کنه با که گلایه کنم ؟

گلین : گلین به قربان چشمانت ، نبینمت دل گرفته ، جان و روحم ...

بی : بریم ؟

گلین : می رقصی یا راه می ری ؟!

بی : تمامی راه را می رقصم ، با شوق ،

       سحر سحر باغدا گزن نازنین / دستینله غونچه­نی اوز قادان آلیم / سوسن ­دن سونبول ­دن لالا نرگیزدن / سیاه تئللرینه دوز قادان آلیم .

گلین : ساللانیب ساللانیب اوزونو اویمه / ائله سوزگون باخیب قلبیمه دیمه / یارالی باغریما گوز­ل داش دویمه / قویما سینه­م اوسته کوز قادان آلیم .

بی : گوورچین ­سن ائیوانیما قونارسان / عرض ائله­ییم درد دیلیم قانارسان / ا­یری تئللی یاشیل باشلی سوناسان / گل بیزیم گول­لرده اوز قادان آلیم .

گلین : دوروب حسنون کیتابینا باخارام / شیرین جانیم آتشینه یاخارام / شوقه گلیب شیرین شیرین اوخورام / چاتمیر تعریفینه سوز قادان آلیم .

آشیق : آشیق علسگرین قدرینی بیلسن / آغلادیب گوزونون یاشینی سیلسن / اگر قدم قویوب بیر بیزه گلسن / یئرین وار گوز اوسته گل قادان آلیم .

گلین : منم سر شوق اومدم با شوق و ذوقت .

بی : به خانه خوش آمدی .

گلین : هنوز راهی نرفته ایم !

بی : با تو زمان ایستاده ، با پلکی می رسیم ، ببند چشمات رو .

گلین : با هم می بندیم .

                                                                                 هجوم ناگهانی مهاجمان روس ، بی و گلین در محاصره ، هر دو بسختی                                                                                  

                                                                                 می جنگند . بی به صلیب کشیده می شود ، گلین گرفتار می شود .

                                                                                 مهاجمان به گلین تجاوز می کنند . بی تقلا می کند تا رها شود اما بر اثر

                                                                                 تقلا و فریادهای بسیار از حال می رود . گلین با قاپیدن خنجری از        2

                                                                                 دست مهاجمان شکم خود را می شکافت و از حال می رود .

                                                                                 آشیق راهی شده است .

آشیق : دیروز تو آس اوبا عروسی بود امروز تو اوبای بی عروسی می گیرن ، دنیا همینه ، همین ،

          بیرینه قارداشدی بیرینه باجی / بیرینین باشینا قویدورور تاجی / بیرینین آغزینا زهردن آجی / بیرینین آغزیندا بال اولور دونیا / بیرینه

          لذذتین دادین قاندیریر / بیرینی سونولمز اودا یاندیریر / بیرینین بوینونو باسیب سیندیریر / بیرینین بوینونا شال اولور دونیا / آی رشید فرقی

          وار قره ینن آغین / اوجور کی گورورسن دره ینن داغین / بیرینین باغلاییر دیلین دوداغین / بیرینین آغزیندا دیل اولور دونیا .

                                                                                 مهاجمان می رقصند و شادی می کنند .

                                                                                 بی در لباسی سفید و گلین با چادری سفید راه رفته را باز می گردند .                                                                                

گلین : چاناقچی مولکوندن سفر ائیله دیک / منه قنیم اولدو یوللار آغلارام / شجر گلدی اوردو شیکار ائیله دی / توکر دیده لریم سئللر آغلارام .

بی : ناگاهاندان بویله دوشدوم درده من / نئجه چکیم عشق اوزونه پرده من ؟ / گوزو یاشلی گلدیم تاغاوئرده من / پریشان اولوبدور تئللر آغلارام .

گلین : بیر شاه انداز شاهبازیم گئدیبدیر / کسیلیبدیر ایختییاریم گئدیبدیر / کوکسو داغلی بیر تاواریم گئدیبدیر / قورویوب لال اولوب دیللر آغلارام .

بی : بیر پری دیل آرامیندا قان آغلار / چکیلیب سینه مه دوگونلو داغلار / اولوبدور بولبولوم لال اولوب باغلار / سارالیب سولوب گوللر آغلارام .

                                                                                 آشیق با مشاهده بی و گلین در لباس سفید ساز را بر زمین می گذارد ،

                                                                                 خنجر را از گلین می گیرد و رجز می خواند و به طرف مهاجمان هجوم

                                                                                 می برد .

آشیق : بیر قارینج توپراقینا مین جان فدا ائیلر رشید / ائیلسه ایشغال سنی بیر لحظه اغیار ای وطن .

                                                                                 مهاجمان آشیق را دست بسته می برند .

آشیق : من عاشق آه و زاردا / جانیم دردده آزاردا / او گوندن کی قول اولدوم / ساتیرلار هر بازاردا .

                                                                                 مهاجمان هر کسی را بر سر راهشان می بینند اسیر می کنند و می برند .

پاسکوویچ : امپراطوری روسیه تزاری با اتکا به شما سربازان دلیر خود قصد داره سرزمیناش را توسعه بده ، پس بجنگید و پیش برید ، هر کی

              جلوتون ایستادگی کنه از روش رد شین ، چیزی که ما دنبالشیم فتح و پیروزیه ، بتازید سربازن روس ، بتازید .

                                                                                 مهاجمان می رقصند و شادی می کنند .

                                                                                 آشیق از غفلت مهاجمان استفاده می کند و می گریزد .

                                                                                 3 .

                                                                                 نقی خان از خواب می پرد ، انگار خواب بدی دیده است .

                                                                                 آشیق در طلوع زرد صبح وارد اوبا می شود .  

                                                                                 بی و گلین در لباسی سفید به همراه آشیق وارد اوبا می شوند .

                                                                                 آشیق کلاه بی و خنجر خونین را از آنها می گیرد و به نقی خان می دهد .

آشیق : کئچمیشلری یادا سالیب / آغلاییرام هردن هردن / تئللی سازی سینه م اوسته / چاغلاییرام هردن هردن / یوخدور سارا ، نه خان چوبان /

           یاتیب یاسا گوللو موغان / آغلاییرام هردن هردن .

                                                                                 مردم ایل عزاداری می کنند .

                                                                                 بی و گلین بین مردم می چرخند ، گلاب می پاشند و قرآن پخش می کنند .

آشیق : قانادیم اولایدی دونه یدیم قوشا / عومرومو گویلرده وئره یدیم باشا / آل قانا باتاندان قاراباغ شوشا / بیر گوزوم گولسه ده بیری ده آغلار .

                                                                                 نقی خان کلاه بی و خنجر گلین را به پاشا خان می دهد .                          

آشیق : عزیزیم قاراباغا / قار یاغدی قاراباغا / ائلیم طایفام قیریلدی / توکولدو قاراباغا / عزیزیم قاراباغا / قار یاغدی قاراباغا / من اولنده چئویرین /

           اوزومو قاراباغا ،

          سندن آیری چکیلیب سینه مه چارپاز یارا واردی / قارا گئیدیرمه منه چون قارام اوستن قارا واردی / یانیرام غملی گونومدن اومودوم بیر     3

          یارا واردی / منی تاپشیرما غمه غم منی ییخماقدادی ، دای گل .                                

                                                                                 4 .

                                                                                 مهاجمان در غروب خون گرفته عصر همچنان اسیر می گیرند و

                                                                                 می تازند ، بسیاری به زانو درآمده اند .

آشیق : اینسان دردلرینی گل سازیندا چال / دوزوملی آشیق لاردان حکایت ائت / گل بیزه آی آشیق عشق درسی وئر / اومودسیز ساعاتدا دردیمیزه

         یئت .

                                                                                 بی و گلین در لباسی سفید شمشیری به آسلان می دهند .

                                                                                 آسلان شمشیر بدست می آید و با مهاجمان دلیرانه می جنگد .

آشیق : بیلیرسن آی آشیق دردیمیز بیردیر / گل گئدک سازیندا عشق دن دانیش / سیم لرین دیلی ایله خلقی هارایلا / گل بو درده منله بیرلیکده

          یانیش .

                                                                                 نقی خان و پاشاخان وارد می شوند و همراه با آسلان و دیگر جنگجویان

                                                                                 ایل مهاجمان را عقب می رانند .

پاسکوویچ :  : عقب نشینی می کنیم .

آشیق : دده قورقود سازی چالسا / دلی دومرول باش اوجالدار / بلی البته کی یولداش باشینی یولداش اوجالدار / سسله آشیق سازی چالسین /

          سسی میز بیرده اوجالسین / اویناماقلار یئنه دونسون / کاس شومشکلرگویه دونسون / قوی وئرک سس سسه با هم اوخویاق بیرده   

          کوراوغلو دلی سیندن / هجرین قوچ نبی سیندن / اوکی ظالیملری مظلولارین اوستونده ازردی / او کی آسلان کیمی داغلاردا یاتیب باغدا

          گزردی / اوخو آشیق اوخو / سن بیل او کی تانری تانییبسان / سوزومه دوز جالییبسان / سوموگوم قوی سازا گلسین / بولبولوم آوازا گلسین /

          یازمیشام ایوازا گلسین / گوچ آلاق قوی دلی لردن / باج آلاق اجنبی لردن .

پاسکوویچ :  : عقب نشینی می کنیم ، توپخانه ، توپخانه رو خبر کنید .

                                                                                 غرش صدای توپخانه .

                                                                                 آسلان قهرمانانه می جنگد اما عاقبت با زخمهای بسیار بر زمین می افتد .

                                                                                 افراد ایل یکی یکی می افتند .

                                                                                 نقی خان و پاشاخان روی تپه ای ایستاده اند و تماشا می کنند .

نقی خان : ایل داره زمین می خوره .

پاشا خان : خاک آس اوبا شده رنگ خون .

نقی خان : باید عقب نشست .

پاشا خان : جلوتر بیان تا تبریز می تازن .

نقی خان : نکشیم عقب کسی نمی مونه از قشون .

پاشا خان : باید همینجا جلوشون گرفته بشه .

نقی خان : توپخانه شون دمار از روزگارمون درآورده ...

پاشا خان : با توپخانه جواب بدین .

نقی خان : توپخانه مراغه به تنهایی نمی تونه جواب بده .

پاشا خان : مگه فقط اونا اینجان ؟

نقی خان : آره ، یه توپ در برابر صد توپ ...

پاشا خان : پس چی شد این توپخانه خراسان ؟                                      4

نقی خان : عباس میرزا منتظرشونه .

پاشا خان : نیان شکستمون حتمیه .

نقی خان : باید بکشیم عقب تا قشون نابود نشده .

پاشا خان : خودت گفتی که منتظره توپخانه خراسانیم ...

نقی خان : با تو و عباس میرزا باشه عقب نمی کشیم ...

پاشا خان : تو می خوای عقب بکشیم ؟

نقی خان : قشون نمونه با چی می خوای جلوشون واییستی ؟

پاشا خان : تورک جان می ده خاک نمی ده .

نقی خان : قرارم نیست خاک بدیم .

پاشا خان : راه چاره ؟

نقی خان : تجدید قوا برای حمله تازه .

پاشا خان : با توپ و سرباز زیاد ؟! خوبه اما ...

نقی خان : من ایل رو عقب می کشم تو برو سراغش ،،، عباس میرزا رو ...

پاشا خان : نمیاد باهام .

نقی خان : بزور برش گردون ، قشون سرکرده نداشته باشه روس تبریز و تهران حالیش نمی شه ، می تازه و می گیره .

پاشا خان : با این حرفا عقب نمی کشه ، جان می ده خاک نمی ده .

نقی خان : قصد منم دادن خاک نیست ، با توپخانه خراسان و آذربایجان برمی گردیم می ریزیم سرشون .

پاشا خان : باید قبول کنه یا نه ؟

نقی خان : نکرد دست و پاش رو ببند برگردون ،،، ایل داره تلف می شه برادر من ، نمی فهمی ؟ د یه تصمیمی بگیر آخر ......................

پاشا خان : برو سراغ ایل .

                                                                                 بی و گلین در لباسی سفید زنجیری دراز را با خود حمل می کنند .

آشیق : من بیر اوشاق ، سن بیر آنا / او دور کی باغلی یام سانا / هانسی سمته هانسی یانا / هئی اوچام دا یووام سن سن / ائلیم گولوم اوبام سن سن /

          داغلاری نین باشی قاردیر / آغ اورپه یین بولودلار دیر / بویوک بیر کئچمیشین واردیر / بیلینمه ییر یاشین سنین / نه لر چکمیش باشین

          سنین .

          با نیامدن توپخانه خراسان قشون عباس میرزا و آذربایجان از هم پاشید ، شکست خورد ، با عهدنامه ترکمنچای و گلستان سرزمینهای زیادی

          به روسیه واگذار شد ، ایل بورچالو سالها با روسها مخفیانه جنگید ، زمانیکه روسها آنها را شناسایی کردن چاره ای جز نبردی دیگر یا تسلیم

          شدن به روسها نمانده بود .

                                                                                 5 .

                                                                                 شب است .

پاشا خان : کافی بود توپخانه خراسان بیاد ، همین .

نقی خان : جنگ ایران با روس هر چی بود و هر چی شد حالا جزئی از تاریخه ، تو بگیر چند صباحی ازش نگذشته ، دیروز تموم شده برادر من ،

              ما اما هنوز نفس می کشیم ، پناه بردی به این کوفتی چی بشه ؟ به خودت بیا ...

پاشا خان : بیام چکار کنم ؟

نقی خان : فکری به حال ایلت بکن ، این خواسته ی زیادی نیست از خان بزرگ بوزچلو .

پاشا خان : ایل رو خاکش راه می ره و ...

نقی خان : راه می ره ، درسته ، اما با دستهای بسته ، با نفسهای گرفته ، با درد و خون و جراحت ...

پاشا خان : ما شکست خوردیم می فهمی ؟

نقی خان : از اصل که نیفتاده این مردم از اسب افتاده ، کافیه ....

پاشا خان : کافیه چی ؟ با چند تا تفنگچی زخمی و خسته و یه تعداد اسب چلاق می خوای قشون روسیه رو شکست بدی ؟

نقی خان : نمی شه ، نمی تونیم ، می دونم ، اما ....................

پاشا خان : اما چی ؟ بگو ، ساکت که می شی دلم هری می ریزه ، ترسناکه سکوت تو .                                                                             5

نقی خان : حرف اول آخر من اینه ، عباس میرزا بالاخره میاد سراغ روسها .....................................

پاشا خان : خب ........................

نقی خان : تو ایمانت رو به عباس میرزا از دست دادی .

پاشا خان : اونایی که تهران رو می چرخونن ایمان نمی ذارن بمونه برا آدم ، ایمانم رو نداده بودم جای حرف و حدیث داشت نه حالا برادر من .

نقی خان : هنوز به آخر نرسیده این قصه ، مومن به مویی تبدیل می شه اما ...

پاشا خان : اما چی ؟؟؟ نه برادر من ، نه ، برای من قصه عباس میرزا با عهدنامه گلستان و ترکمنچای و جداییها تموم شد ، تموم شد ...

نقی خان : آخه چرا ؟

پاشا خان : اونا از خداشون بود انگار ماها جدا بشیم ازشون .

نقی خان : تو عباس میرزا رو بهتر از من می شناسی ...

پاشا خان : تهران فقط عباس میرزا نیست ، نیست برادر من ، نیست ، حالا افتاده دست تازه بدوران رسیده هایی که با دروغ هی جلوتر می رن و

              جولان می دن ، ، ، حالا باید راههای زندگی تازه رو پیدا کنیم .

نقی خان : من می گم باید یکی بره ...

پاشا خان : ...

نقی خان : بره تا برگرده ، با عباس میرزا ، سربلند و پیروز .

پاشا خان : خواب خوبیه اما تعبیر شدنش کمی ...

نقی خان : اینریختی موندن خواب آشفته تری نیست به نظر تو ؟

پاشا خان : چاره ای داشتم غیر نشستن ؟

نقی خان : ایل زیر چکمه روس اجنبی له شده .

پاشا خان : وقتی اونور پر شده از غریبه و دیگه نمی خوادت معنیش اینه که اجنبی رفته تو لباس آشنا .................................

نقی خان : ایل باید پاشه و راه بیفته و بجنگه .

پاشا خان : از روی جسد من می تونه رد بشه بره جنگ ...

نقی خان : گرانترش نکن نرخ این بی صاحاب آزادی رو ...

پاشا خان : تنها راهش اینه ( اسلحه می کشد ) می تونی انتخاب کنی .

نقی خان : خودت خواستی ( اسلحه می کشد ) .

                                                                                 خانیم ننه به همراه اوینویان که مشعلی در دست دارد وارد می شود و

                                                                                 روی سکویی می نشیند .

                                                                                 بی و گلین نیز در لباس سفید خانیم ننه را همراهی می کنند .

                                                                                 پاشا خان و نقی خان با دیدن خانیم ننه اسلحه ها را کنار می گذارند و در

                                                                                 کنار او بر روی زمین می نشینند .

خانیم ننه : یارالی خان اینجا بود با دیدن این اوضاع جفت پسراش رو با دستهای خودش می کشت .

پاشا خان : خانیم ننه بی خبر ؟!!

نقی خان : خانیم ننه !!! نگاهت سنگین تر از آسمون شده مادر ایل اما تقصیر ...

خانیم ننه : فاصله بین هستی و نیستی رو با جان و روح خسته نکوبیدم بیام دنبال مقصر بگردم .

پاشا خان : کارمون سخت شده ...

خانیم ننه : کار سخت برای آدمهای سخته .

نقی خان : منم می گم باید جنگید .

خانیم ننه : با چی ؟

نقی خان : اگه قراره ساکت بمونیم می مونیم .

پاشا خان : باید ببوسمت ...

خانیم ننه : هنوز تصمیمی گرفته نشده ، بشین ، می خوام قصه ای بگم .

نقی خان : وقت تنگه مادر من ...

خانیم ننه : نه برای شنیدن قصه راه و چاه این بن بست .

نقی خان : گوش می دیم .                                                        6

                                                                                 اوینویان حرفهای خانیم ننه را با رقص به تصویر می کشد .

خانیم ننه : خورشید خانوم هزاران سال هر روز اول وقت ، سر هر سحر از پشت کوه با چشمان شاد و شنگول خودش رو می کشید بالا ، تا هویدا

               می شد همه آدما می فهمیدن قصه ی خواب دیگه تمومه ، خورشید خانوم این همه سال با دیدن شوق و شور آدما سر حالتر می اومد ،

               صبح تا آخرای عصر آسمون رو می گشت و با انوار زردش زندگی می داد به آدمای روی زمین ، آدما اما ناشکر بودن و تنبل ، نه که

               ذاتشون اینریختی باشه ، نه ، هر وقت دیو دل سیاه فوت می کرد تو هوا تنبلی مثل باد می وزید و می رفت زیر پوست اونا ، خورشید

               خانوم با دیدن تنبلی آدما دلش می گرفت ، آخه دیگه با بیرون اومدن خورشید بانو کمتر کسی پلکاشو باز می کرد و سلام می داد به

               آسمون ، روزگار گذشت و گذشت تا رسید روزی که کسی متوجه نشد خورشید خانوم از غصه و غم مریض شده ، دیو دل سیاه تا دید

               بود و نبود خورشید خانوم برا آدما یکی شده رفت و کند از دل آسمون خورشید بانوی لاغر و مریض رو ، حالا دیگه روزگار روزگار

               تاریکی شده بود و زمانه زمانه شب پرستا ، همه عادت کرده بودن به این وضع و روزگار ، نه کسی دلش هوای روشنایی می کرد و نه

               کسی یادش می اومد خورشید بانو چه شکلی بود ، عروس زرد آسمون رفته بود ، دلای مردم زمونه شد مثل شب سیاه ، دیو دل سیاه

               خوشحال شد همه مثل خودش شدن ، این قصه قصه ی زمین بود ، این طرفها تو آذربایجان ما هم مردم دیدن شب شده ، دیگه خوشید

               خانومی نیست هر سحر سر بزنه از پشت کوه ، همه دلشون گرفته بود ، اونا دیگه مثل قدیما نمی تونستن شاد باشن و بخونن و برقصن ،

               آخه تو سرزمین آذربایجان از همون قدیما رقص تو مراسم پیش از شکار و مبارزه و در نهایت پیروزی و قدردانی از خدایان طبیعت و

               شکستن طلسمها اجرا میشده ، مخصوصا ستایش و حرمت آتش خورشید خانوم تو آذربایجان اهمیت زیادی داشت ، آتش اون مظهر

               روشنایی‌ و گرما و محو کننده تاریکی بود ، برای همینم ستایش قدرت آتش با رقص نشان داده می شد ، مردم سرزمین ما مثل هر چیز

               دیگرشون با رقص شعله های آتش خورشید را قسمتی از وجود خودشون کرده بودن ، وقتی خورشید گرفتاد دیو دل سیاه شد کسی

               نتونست برقصه ، رقص آتش مرده بود مثل دل مردم ایل و تبارمون ، دل همه رو غم گرفته بود ، یه روز همه دیدن یکی ساز می زنه ،

               اون داشت ترانه ساری گلین رو می نواخت ، مردم یواش یواش جمع شدن وسط اوبا ، هیشکی متوجه نبود چه حسی داره ، آخه ، آخه

               همه مشغول رقص ساری گلین بودن ، برای زنده شدن دوباره عروس زرد آسمان باید صداش می کردن ، باید تمناش می کردن ، باید

               می رفتن و از دست دیو دل سیاه می گرفتنش و بازش می گردوندن به آسمونا ، اون روز مردم آذربایجان روح از تنشون کنده شد و

               همه پرواز کردن ، رفتن و خورشید بانوی گرم و روشنشون رو از دست دیو نجات دادن ......................................................  

پاشا خان : قراره برقصیم ؟

خانیم ننه : هنوز خورشید میاد تو آسمون .

نقی خان : قراره نیاد ؟

خانیم ننه : یارالی خان دو پسر رشید بجای خودش گذاشته رفته ، این با شماست امروز چکار کنین ، اما فردا که خورشید دزدیده بشه باید یکی

                باشه بخونه ترانه ی ساری گلین رو برای ایل دل شکسته و زمین خورده .

                                                                                 خانیم ننه به همراه اوینویان خارج می شود .

نقی خان : پس باید زندگی کرد .

پاشا خان : حتما ، اما باید خاکی باشه برای زندگی کردن ، مگر نه مادر من ؟ مادر ، خانیم ننه ...

نقی خان : خانیم ننه کو ؟

پاشا خان : همینجا بود !!!

نقی خان : تو هم دیدیش ؟

پاشا خان : زنده شده ؟!

نقی خان : خاکش را می بوسم ، تا دیر نشده بریم ، کارهای زیادی باید انجام بشه ، باید رفت .

پاشا خان : منم کارهای زیادی دارم برای انجام دادن ، شاید تو آخرین یار اوبا باقی بمونی و منم آخرین باقی مانده ش .

نقی خان : من به همراه نصف ایل از اینجا می رم ، از مردم بوزچلو کسی باید بمونه برای فرداهایی که ممکنه خورشید نباشه تو آسمان .

پاشا خان : منم به همراه نصف ایل اینجا می مونم تا خاک به دشمن ندم ، خورشید بانو اینجام می تونه دزدیده بشه .

آشیق : ایل بوزچلو دو قسمت شد ، یکی ماند و یکی راه افتاد ، نقی خان به همراه نیمی از ایل به کناره های آراز اومد ، قشون روس آنها را تعقیب

         کرد ،

          آرازین داشقینا باخ / اوروسون مشقینه باخ / اوخورام درد الیندن / دئییرلر عشقینه باخ ،

         ایل نتونست از آراز بگذره ، نقی خان آنها را به طرف امپراطوری عثمانی برد ، ایل اونجا به قاراپاپاق ها مشهور شد ، مدتی گذشت و

         عباس میرزا نقی خان را دعوت کرد تا باز گرده ، قاراپاپاق ها از عثمانی راهی شده و دوباره وارد آذربایجان شدند ، اونها نمی خواستن به     7   

         سرزمینهایی بازگردن که در دست روسها بود ، اما این سوتر نیز از ماکو تا خوی و سلماس و اورمو پر بود از ترکهای آذربایجانی ، عباس میرزا

         سرزمین خالی از سکنه ای را که محل اوتراق و ییلاق ایل مقدم مراغه بود به نقی خان بخشید ،                                                           

         حکم والا ـ آنکه چون حسن خدمت و جان نثاری عالیجاه رشادت و جلادت همراه عمدة القبایل ، نقی خان بزچلو و اولاد و اتباع او مکرر

         مشهود نظر حق شناس والا شده پاداش آن را بر ذمّة همت مشفقانه لازم می‌دانیم لهذا در این وقت که محال سلدوز را برای نشیمن عموم

         ایلات و عشایر قاراپاپاق معین فرمودیم شایسته این بود که دهکده معتبر و محل زراعی منفت خیز برای عالیجاه مشار الیه و اولاد او در محال

         مزبور متشخص فرمائیم که این مرحمت و عنایت نسلاً بعد نسل باقی و برقرار بماند لهذا قریه نوجه ده مشهور به " نقدای " را که ملک زر

         خرید مخصوص سرکار داشتیم و عالی جناب قرشی القاب فضایل مآب مجتهد مآب مجتهد الزمان میرزا احمد را از جانب سنی الجوانب اشرف

         المشافهة العلّیه وکیل فرمودیم که صیغه هبه معوضه به مبلغ یکصد دینار نقد و یک من گندم ، جاری نماید و وثیقه معتبره به مهر خود و

         تمامی فضلای دار السلطنه تبریز ، و چاکران مقرب معتمد سرکار تسلیم عالیجاه مشارالیه نماید و قباله ذیحق ملک مزبور به عنوان ملکیت

         مخصوصه متعلق به او و اولاد او باشد علاوه بر این عاطفت کریمانه نقد و جنس مالیت دیوان قریه مزبوره را به سیورغات او مقرر داشتیم که تا

         ملک مزبور را از دست ندهد ( در دست بدارد ) که نسلاً بعد نسل عمال و ضابطان و مباشرین دیوان ... امسال دولت قاهره قرار تعیین نقد و

         حبه به نامه حواله و اطلاق ننمایند . مقرر آنکه کتّاب حریت انتساب دفتر خانه مبارکه والا شرح حکم مطاع را ثبت کنند و از شائبه تغییر و

         تبدیل مصون دانند و در عهده شناسند ، تحریراً فی شهر جمادی الثانیه 1240 .

         مقرر آنکه نظر به خدمات و جان نثاری های عالیجاه نقی خان بزچلو از قرار این رقم ده نوجه ده را به ملکیت مشارالیه مرحمت فرمودیم هر

         نوع تصرفی که نماید مختار است ، تحریراً فی شهر رمضان المبارک سنه 1245.

         قاراپاپاق ها به فرماندهی نقی خان صاحب دشتی پر آب شده بودند ، اونها اون دشت پر آب را سولدوز نامیدند ، سولو دوز ، دشت پر آب .

                                                                                 صحنه 2 : سولدوز ؛ محل زندگی ایل قاراپاپاق .

                                                                                 6 .

                                                                                 بی و گلین از بالای تپه ای مردمی که در سولدوز زندگی آغاز کرده اند را

                                                                                 نظاره می کنند .

بی : بریم خانه ؟

گلین : خسته م ، بریم .

بی : حالا دیگه با خیالی آسوده می شه خوابید .

گلین : خوابید و خواب ساری گلین رو دید .

                                                                                 آشیق ترانه ساری گلین را می نوازد و می خواند  .

                                                                                 اوینویان رقص ساری گلین را اجرا می کند .

آشیق : ساچین اوجون هورمزلر / گولو سولو درمزلر / ساری گلین / بو سئودا نه سئودادیر / سنی منه وئرمزلر / نئیلیم آمان آمان / ساری گلین / بو

          دره‌نین اوزونو / چوبان قایتار قوزونو / نه اولا بیر گون گورم / نازلی یاریمین اوزونو / نئیلیم آمان آمان / ساری گلین / عاشیق ائللر آیریسی /

          شانا تئللر آیریسی / آیریسی بیر گونونه دوزمزدیم / اولدوم ایللر آیریسی / نئیلیم آمان آمان / ساری گلین .

                                                                                 7 .

آشیق : حسرت کورپوسونه وای حسرت جانیم / قوی ایتگین ائللرین دردیندن یانیم ،

          دوشمانلار الینده اسیردی ائلیم / اوخشاما دئمه گه باغلی دیر دیلیم .

                                                                                   پایان .

                                                                                93.07.02

                                                   آس اولدوز . آس اربایجان . ایری آنا .

               8